Vandaag begint in Namen, hoofdstad van Wallonië, de internationale bierwedstrijd Brussels Beer Challenge. 85 bierkenners proeven er ruim 1400 bieren. Maar ik was vorige week al in Namen, en stuitte er onverwacht op een oude bekende. Inderdaad: kuitbier. Waarvan de geschiedenis enigszins herschreven kan worden… (meer…)
Bieren veranderen door de tijd heen. Ook al worden ze door dezelfde brouwer gemaakt, ook al blijven ze dezelfde naam dragen. Zelfs pils is niet immuun: op dit moment wordt het in Nederland, onder de invloed van de populariteit van IPA, steeds bitterder. Dat terwijl het een paar jaar geleden juist steeds zoeter aan het worden was! Een simpel pils als het Brouwers-bier van Albert Heijn pils is tegenwoordig gedryhopt, maar in 2002 kondigde de Appie nog aan zijn pils juist een ‘minder bittere en vollere smaak’ te gaan geven.[1] Een mooi voorbeeld uit het verdere verleden is de smaakevolutie van het Luiks bier, dat van fris, licht speltbier naar gerijpt bruin gerstebier ging. Hier het hele verhaal, met recept! (meer…)
In de vorige aflevering zagen we hoe in België de hopoogst tot ongeveer 1960 met de hand werd gedaan. Eenvoudig werk op het land, maar wel gezellig, en aan het eind was er een gezellig feest op de boerderij. Hoe ging dat dan in Nederland, die hopoogst, toen dat nog bestond? Daar weten we wel iets van. In ieder geval schijnt het best leuk geweest te zijn, zo’n ‘hoplast’ of ‘laars’. (meer…)
Het is september, dus de hop wordt geoogst. In België is de hop zelfs aanleiding voor de Hoppefeesten van Poperinge en de Hopduvelfeesten in Asse. Nu hebben die met de eigenlijke oogst nauwelijks iets te maken: het echte oogstfeest, in België ‘hommelpap’ of ‘hopfooi’ genaamd, speelde zich op de boerderij af. Ook Nederland heeft zijn ‘hoplast’ of ‘laars’ gekend: er werd ‘geklonken en gedronken, gesmuld en gedanst’. Daar wilde ik wel wat meer van weten. (meer…)
In de biergeschiedenis van Nederland zit nog een witte vlek: Beijersch bier. Vanaf midden negentiende eeuw kwam dit de oude Nederlandse biersoorten vervangen, helemaal nadat de nieuwe bierwet van 1868 toen het maken ervan een stuk goedkoper maakte. Dikwijls is dit Beijersch simpelweg gelijkgesteld aan pils, maar dat klopt niet. Pils was hier pas vanaf 1876, en dan nog maar in bescheiden mate. Maar wat was Beijersch dan wel? (meer…)
Gruit was een Middeleeuws bestanddeel van bier in de Lage Landen en westelijk Duitsland, zoals we de vorige keer zagen. De overheid had er een monopolie op en verdiende goed aan de verkoop ervan. Maar naar mijn smaak wordt er te vaak te geheimzinnig gedaan over wat er precies in gruit ging en waar het voor diende. Zo mysterieus was gruit namelijk helemaal niet: er zijn meer gegevens bewaard gebleven dan je misschien dacht. Hier dus een overzicht, en hierna kun je nooit meer zeggen dat we niets van gruit weten. (meer…)
Recent werd ik op Facebook toegevoegd aan een praatgroepje over gruit, ‘The Gruit Guild’. Dus veel foto’s van brouwsels en van kruiden plukkende mensen op de hei. Immers, gruit was een kruidenmengsel dat in de Middeleeuwen aan bier werd toegevoegd, voordat men hop toepaste. Maar onlangs kwam er een historische vraag langs, en dan bemoei ik me er graag mee. De vraag was: wáár kwam gruit nou eigenlijk voor? Een factcheck!
Kuit, princessebier, Loender, nog meer kuit… de laatste tijd duiken er langzaam maar zeker steeds meer Nederlandse bieren op die zijn gebaseerd op een herondekte biersoort uit het verleden. Het is nog geen complete renaissance, maar al met al komt er steeds meer echte vaderlandse bierhistorie op de markt, en dan heb ik het nog niet over de hobbybrouwsels. Tijd voor een overzicht dus. (meer…)