Ineens merk ik dat ik de laatste tijd weinig recepten heb gegeven. Dat gaan we dus even snel goedmaken. Meteen maar een van de allerraarste bieren die ik in de brouwboeken heb gevonden: een ‘Engels bruyn’ bier uit Haarlem anno 1820. Misschien wel het zwaarste bier dat ik tot nu toe ben tegengekomen.
En nu gaan we brouwen met scharlei. Loender bier kwam oorspronkelijk uit Loenen, zoals we in de vorige post zagen. Het komt echter ook voor in de negentiende-eeuwse brouwverslagen van brouwerijt ’t Scheepje in Haarlem. In 1817 werd Loender bier daar gemaakt van 4% tarwemout, 17% haver, 8% spelt, 21% wintermout (van gerst) en 50% zomermout. Hiervan werden de kwaliteiten 12-gulden, 8, 6, 4 en kuit getrokken.[1]
Af en toe maak ik met dit blog een uitstapje over de grens. Met name in het Franse taalgebied, waar nog van alles over historisch bier te vinden is dat aan de aandacht van bierhistorici ontsnapt lijkt te zijn. Zo vond ik iets in het Belgische blaadje La feuille du cultivateur, uitgegeven in Brussel als een ‘journal d’agriculture pratique’, ofwel: blad voor praktische landbouw.
Nadat ik een half jaar geleden voor het eerst sinds 1933 weer een princessebier had gebrouwen, heb ik nu weer een primeur: de eerste princessebierproeverij! Want ook anderen hebben zich aan dit tot voor kort zo onvindbare recept gewaagd sinds ik het in twee artikelen op dossierhop.nl had gepubliceerd. Dus kon ik nu, samen met dossierhop-webmaster Cees, drie van deze bieren naast elkaar zetten en ontkurken.
De vorige keer namen we een kijkje bij brouwerij Oranjeboom aan de Oranjeboomstraat in Rotterdam. Maar Oranjeboom, da’s toch een of ander koppijnbier van vroeger dat in 2004 zeer terecht van de Nederlandse markt is verdwenen? Mwah, er is wel meer over te vertellen dan dat. (meer…)
Het klinkt misschien vreemd, maar we gaan het over gerstebier hebben. Gerstebier, maar bijna al het bier is toch van gerst gemaakt? En inderdaad, al sinds de introductie van kuitbier rond het jaar 1400 zit er gerst in bier, terwijl het daarvoor vooral haver bevatte. Toch bleef men naast gerst ook nog lang andere granen toepassen. De naam ‘gerstebier’ wordt daarom gek genoeg pas algemeen in de negentiende eeuw. (meer…)
We zagen het al de vorige aflevering bij het Nieuwlicht: het boekje De praktische bierbrouwer uit 1866 beschrijft een aantal traditionele Nederlandse biersoorten als ondergistend. Dat wekt verbazing – ruim zestig jaar eerder, toen Johannes Buys zijn zijn De bierbrouwer (1799) schreef, was ondergisting schijnbaar nog onbekend. Maar B.M. Perk, de vermoedelijke schrijver van De praktische bierbrouwer, was dan ook voor zover we weten de eerste ondergistende brouwer van Nederland. Want ondergisting begon niet met de dag dat Gerard Adriaan Heineken in 1864 zijn brouwerij kocht, integendeel. (meer…)
Het is alweer een tijdje geleden dat ik hier schreef over Nieuwlicht, het bier waarmee Franciscus van den Broek zoveel succes had. Enige jaren voor 1842 had deze brouwer in het dorpje Heumen bij Nijmegen dit bier ontwikkeld, dat hij overal in het land en tot in Nederlands-Indië wist te slijten. Een bier van (volgens scheikundige G.J. Mulder in 1857) 4,2% alcohol en een stamwortgehalte van 10,7 graden Plato, met recht een ‘licht’ bier. Maar hoe werd het nou gemaakt? Ondergistend, beweerde men in de jaren tachtig in het Heumense biermuseum op de locatie van de oude brouwerij. (meer…)