Vorige week vrijdag mocht ik de wedergeboorte van een verloren bier inleiden: Haantjesbier. Op het Festijn van Tachtig, een festival rond de rebelse schrijvers van eind 19e-eeuws Amsterdam die dit Oost-Indische bier dronken. En wát een goed bier is het geworden! (meer…)
Trio Stout was een Nederlands export-bier van de ZHB in Den Haag. Maar ondanks dat ik het hele ZHB-archief ondersteboven keerde, viel er niets over dit bier terug te vinden. Waarom niet? En hoe zat het dan wel? Het spoor leidde algauw naar de tropen… (meer…)
Ja, en na vorige week te hebben vastgesteld dat er in Nederlands-Indië meer jenever en wijn dan bier werd gedronken, gaan we het nu dan toch over dat bier hebben. Wat voor bier ging er naar Indië? We hadden al gezien dat de VOC in de achttiende eeuw aardig wat Duits bier vervoerde: zo’n 20% aan Brunswijkse mom, Zerbster en Jopenbier. Engels bier zat daar niet bij. Hadden ze geen IPA in Indië dan? Jawel. Een beetje.
Een nog onbekend terrein in de Nederlandse biergeschiedenis is het bier in Nederlands-Indië. Er staat een leuk verhaal over de bierbrouwerijen in Indië op bieretiketten.nl, maar dat gaat alleen over de productie dáár, die pas in de jaren dertig goed op gang kwam.[1] Hoe zit het met de veel grotere import vanuit Europa? En dan ontkomen we er niet aan dat we het een en ander in perspectief moeten plaatsen met dat oorspronkelijk Engelse tropenbier waar je tegenwoordig mee wordt doodgegooid: India Pale Ale. Extra gehopt om de maandenlange reis naar het Oosten te kunnen doorstaan. De komende tijd gaan we hiernaar kijken en zullen we nog wat onverwachte ontdekkingen doen. Vandaag beginnen we met de vraag: wat dronken ze daar nou eigenlijk het meest? Papegaaiensoep…
Ik zit nog te speuren naar de geschiedenis van het bier in Nederlands-Indië. Hadden wij ook van dat extra gehopte bier à la India Pale Ale? Wat dronk Jan Soldaat daar in de tropenzon? Het kost allemaal nog best wat tijd om dat keurig op een rijtje te zetten. Dus hier alvast een voorproefje, met dank aan de krantenviewer van de Koninklijke Bibliotheek…
Er zijn ook van die bier-onderwerpen die je niet even in één artikeltje af kunt doen. Ook omdat ik nog midden in het onderzoek zit (of beter: ik moet er nog aan beginnen). Neem nou de VOC en Nederlands-Indië. Iets waar van alles over te zeggen valt: wat dronken ze op die schepen? Wat dronken ze daarginds? Werd er in Indië ook gebrouwen? En hoe staat alles in verhouding tot wat er in Brits-Indië gebeurde, met die IPA van ze? Dat gaan we dus in stukjes splitsen. Als het goed is vormen al die brokjes dan straks één verhaal. Nu eerst: wat ging er mee aan boord?
De vorige keer zagen we dat princessebier in 1748 in Amsterdam voor het eerst opdook, en dat het rond 1900 verdween, weggeconcurreerd door het moderne ondergistende bier. Lange tijd was het een raadsel voor me. Neem nou de naam. Waarom princessebier? Als je tegenwoordig bier met die naam zou introduceren, zouden mensen verwachten dat het een roze bier met glitters is. (meer…)
Eindelijk is dan het moment daar om een van de meest gedronken Verloren Bieren van de negentiende eeuw te bespreken: princessebier. Inclusief een aantal varianten als ‘dubbel princesse’, ‘princesse-ale’, ‘princesse lagerbier’ en ‘princesse eerste’. Waar kwam het princessebier vandaan, wanneer is het verdwenen, en waar slaat in vredesnaam die naam op? En natuurlijk de hamvraag: is er een recept…