Op 23 november 1877 vond er in een brouwerij in het Oost-Vlaamse stadje Geraardsbergen een bijzonder tragisch ongeluk plaats. Een van de knechts was bezig een grote kuip schoon te maken, die gebruikt was voor het maken van oud bier. Hij raakte echter bevangen door de dampen van de gist op de bodem van het vat en dreigde te stikken. Brouwer Emile Vande Maele sprong onmiddellijk zelf het vat in om de arme knecht te redden. De andere werklui wilden hem nog tegenhouden, maar het was al te laat. Ook Vande Maele kreeg geen lucht meer en stikte. Hulp kwam van alle kanten toegesneld, maar er hing zoveel koolzuurgas dat zelfs de lampen die boven het vat werden gehouden, meerdere malen uitdoofden. Uiteindelijk moest men het vat aan stukken slaan om de lijken eruit te halen.[1]

(meer…)

De laatste tijd probeer ik me een beeld te vormen van de geschiedenis van Vlaams donker zuur bier, meer specifiek dat uit de provincies Oost- en West-Vlaanderen.[1] Onder deze bieren bevinden zich meesterwerken van brouwkunst zoals Rodenbach, Duchesse de Bourgogne, Liefmans Goudenband en andere. Helaas is er maar weinig over de geschiedenis van deze bieren geschreven. Probeer om te beginnen maar eens iets van vòòr pakweg 1850 te vinden wat ook maar in de verte op zuur bier uit Vlaanderen lijkt (en dan laten we de mythe buiten beschouwing dat de Schelde een Middeleeuwse grens zou zijn tussen de zure bieren van Vlaanderen en die van de rest van België, want dat is gepatenteerde kletskoek).

(meer…)

Onlangs zette ik wat oude Belgische biersoorten op een rijtje die na lange afwezigheid terugkeerden. Maar dat kan ook met biermerken. Ooit uit de handel gehaald, weggeconcurreerd door Stella en Jupiler, maar niet vergeten. En dan duikt er altijd wel iemand op die het toch weer wil maken. Want het smaakte zo legendarisch goed, het was plaatselijk zo bekend, of: het kwam op tv.

(meer…)

België is het openluchtmuseum van het bier: nergens zijn er zoveel mooie oude biersoorten en productiewijzen bewaard gebleven. Maar België kent ook veel bieren die verloren zijn gegaan. Uit de gratie, uit het nationale receptenboek. Gelukkig wordt er eens in de zoveel tijd zo’n ‘verloren bier’ aan de vergetelheid ontrukt en brouwt iemand het oude recept na. En dat is mooi, historisch bier is het leukst als je het ook nog kunt drinken. Hier vijf bieren die je, (soms alleen ter plaatse) weer kunt proeven. (En wil je zelf eens een authentiek bier brouwen, kijk dan eens bij mijn historische recepten…)

(meer…)

Een tijdje geleden verdiepte ik me in de Belgische bierstijl saison en in samenhang daarmee in de bieren van het Waalse platteland in vroeger tijden. Zoveel samenhang bleek er overigens niet te zijn: hoewel het huidige referentiebier voor saison, die van Dupont, wel van het Henegouwse platteland stamt, was saison ooit een veel wijder verbreid biertype dat je ook in steden aantrof, met name in Luik. De door de gewaardeerde Brusselse brouwer Yvan de Baets opgestelde geschiedschrijving van saison in het boek Farmhouse ales, bleek helaas een flinke dosis halve waarheden en selectief lezen te bevatten. Erg jammer.

(meer…)

Klimaatprotest, boze boeren, gele hesjes: protesteren is weer helemaal terug. Vooralsnog zien we bierliefhebbers nog niet op de barricaden, maar zelfs dat is ooit anders geweest. In 19e-eeuws Brussel bijvoorbeeld.

(meer…)

De Pottezuyper. De Brommelpot. De Kwaksalver. Krott & Compagnie. Het zijn zomaar wat kroegtypen die een geheimzinnige Brusselaar beschrijft in zijn Mémoires de Jef Lambic. Een in 1958 verschenen boekje dat in het teken staat van bier, kroegen en vooral ‘zwanze’: de typische humor van Brussel. En dat allemaal in het decor van gaslicht en paardentram van de 19e eeuw. Een merkwaardig boek dat je in meerdere lagen uit elkaar moet pluizen, want: wie heeft het nou eigenlijk geschreven en wat is ervan waar?

(meer…)

Spontane vergisting: magische woorden voor iedereen die houdt van wild, zurig, gerijpt bier vol met brett, beestjes en melkzuren. Deze methode wordt gekenmerkt door het niet actief toevoegen van gist door de brouwer. We kennen het vooral van lambiek, dat heerlijke Brusselse basisbier dat, een paar jaar oud, wordt gebruikt om geuze, faro en kriek van te maken. Maar wat als ik vertel dat er in het verleden nóg een spontaan vergiste Belgische biersoort was, maar dan eentje die mijlenver afstaat van jarenlang gerijpt bier? Eentje waarvan een verre nazaat tegenwoordig op elke straathoek te krijgen is? (meer…)