Bieroproer in 19e-eeuws Brussel
Klimaatprotest, boze boeren, gele hesjes: protesteren is weer helemaal terug. Vooralsnog zien we bierliefhebbers nog niet op de barricaden, maar zelfs dat is ooit anders geweest. In 19e-eeuws Brussel bijvoorbeeld.
Klimaatprotest, boze boeren, gele hesjes: protesteren is weer helemaal terug. Vooralsnog zien we bierliefhebbers nog niet op de barricaden, maar zelfs dat is ooit anders geweest. In 19e-eeuws Brussel bijvoorbeeld.
De Pottezuyper. De Brommelpot. De Kwaksalver. Krott & Compagnie. Het zijn zomaar wat kroegtypen die een geheimzinnige Brusselaar beschrijft in zijn Mémoires de Jef Lambic. Een in 1958 verschenen boekje dat in het teken staat van bier, kroegen en vooral ‘zwanze’: de typische humor van Brussel. En dat allemaal in het decor van gaslicht en paardentram van de 19e eeuw. Een merkwaardig boek dat je in meerdere lagen uit elkaar moet pluizen, want: wie heeft het nou eigenlijk geschreven en wat is ervan waar?
Een van de onderwerpen waar ik graag over schrijf, is de biergeschiedenis van Frankrijk. Hebben ze die daar dan? Jazeker, want tussen alle wijn hebben met name het uiterste noorden (Frans-Vlaanderen en Picardië) en oosten (de Elzas) een brouwtraditie. Ook heeft Parijs heeft eeuwenlang een brouwersgilde gehad. En er was nog een stad, die ik wel eens tegenkwam: Lyon. De zuidelijkst gelegen traditionele bierstad van Europa.
Veel van wat er de laatste jaren geschreven is over biergeschiedenis, was er niet geweest zonder de moderne digitale hulpmiddelen. Met een druk op de knop zoek je door duizenden krantenpagina’s op de gekste zoekwoorden en vind je obscure boekwerken waar je anders honderden euro’s voor had moeten neertellen. Ik ga nog regelmatig op pad om alles wat niet is gedigitaliseerd is ter plaatse te bekijken, maar wat er wél is ingescand door archieven en bibliotheken in binnen- en buitenland is al heel veel.
Spontane vergisting: magische woorden voor iedereen die houdt van wild, zurig, gerijpt bier vol met brett, beestjes en melkzuren. Deze methode wordt gekenmerkt door het niet actief toevoegen van gist door de brouwer. We kennen het vooral van lambiek, dat heerlijke Brusselse basisbier dat, een paar jaar oud, wordt gebruikt om geuze, faro en kriek van te maken. Maar wat als ik vertel dat er in het verleden nóg een spontaan vergiste Belgische biersoort was, maar dan eentje die mijlenver afstaat van jarenlang gerijpt bier? Eentje waarvan een verre nazaat tegenwoordig op elke straathoek te krijgen is? (meer…)
Het waren de jaren zeventig. De Leuvense brouwerij Artois zat in België op zijn absolute top tot dan toe: 4 miljoen hectoliter Stella Artois-pils rolde in 1974 van de lopende band. Heel België bestelde in de kroeg een Stella, want dat stond in ogen van de Belg gelijk aan ‘goed bier bestellen’. Er was export naar Frankrijk en die naar Engeland begon op stoom te komen. Dus Nederland zat ook op Stella te wachten. Dachten ze. (meer…)
Ook weer zo’n mooie Belgische traditie: kerstbier. In de donkerste dagen van het jaar komen al die brouwerijen met hun mooiste brouwsels op de proppen om bij de haard van te nippen, terwijl buiten de sneeuw valt en binnen de engeltjes in de kerstboom hangen. De meeste Belgische kerstbieren zijn donker en zwaar, al zijn er ook lichtgekleurde uitzonderingen zoals Avec les bons voeux van brouwerij Dupont. Maar waar komt deze traditie nu precies vandaan? Dat ben ik eens gaan uitzoeken. (meer…)
We moeten het even hebben over Stella Artois. Dit pilsbier is het vlaggenschip van AB InBev, de grootste brouwerij ter wereld. Een bier waarvan de makers graag willen dat het kwaliteit uitstraalt, en dat in het Engelse taalgebied dan ook lang aan de man is gebracht als ‘reassuringly expensive’. In België zelf valt het bier daarentegen nauwelijks meer op. Maar goed, omdat ieder bier een verhaal nodig heeft in de marketing (en omdat pils nou eenmaal zo’n nietszeggend product is geworden) haalt men voor Stella vaak het verhaal uit de kast dat het oorspronkelijk een kerstbier was, toen het in 1926 werd geïntroduceerd. Maar is dat ook zo?