Berliner Alt: gek genoeg een Nederlands verloren bier

De voormalige brouwerij De Pauw in de Grote Kerkstraat in Culemborg.‘Ken jij deze bierstijl?’ vroeg Marco Lauret van brouwerij Duits en Lauret aan me. Hij mailde er een jpg’je bij van een etiket van een lang gesloten brouwer in Culemborg: ‘Berliner Oud’. Bij zo’n mailtje hoop ik natuurlijk altijd dat er vervolgens besloten wordt tot het opnieuw brouwen van een recept uit vroeger tijden, dus ik dacht: mooi, ik snor een oud Berlijns brouwrecept op, geef dat aan Marco en dan is mijn plicht weer gedaan. Maar… wat was dat Berliner Oud dan?

(meer…)


Gruit: er is niets geheimzinnigs aan

Stadhuis van Münster, met rechts daarvan de Gruetgasse. Inzet: gagel. Bron: WikipediaGruit was een Middeleeuws bestanddeel van bier in de Lage Landen en westelijk Duitsland, zoals we de vorige keer zagen. De overheid had er een monopolie op en verdiende goed aan de verkoop ervan. Maar naar mijn smaak wordt er te vaak te geheimzinnig gedaan over wat er precies in gruit ging en waar het voor diende. Zo mysterieus was gruit namelijk helemaal niet: er zijn meer gegevens bewaard gebleven dan je misschien dacht. Hier dus een overzicht, en hierna kun je nooit meer zeggen dat we niets van gruit weten. (meer…)


Factcheck: waar kwam gruit voor?

British Library - Petrus de Crescentiis - Rustican des ruraulx p. 157Recent werd ik op Facebook toegevoegd aan een praatgroepje over gruit, ‘The Gruit Guild’. Dus veel foto’s van brouwsels en van kruiden plukkende mensen op de hei. Immers, gruit was een kruidenmengsel dat in de Middeleeuwen aan bier werd toegevoegd, voordat men hop toepaste. Maar onlangs kwam er een historische vraag langs, en dan bemoei ik me er graag mee. De vraag was: wáár kwam gruit nou eigenlijk voor? Een factcheck!

(meer…)


Die ene brouwende monnik

In 1437 stierf een zekere Jorg in het melaatshuis van de stad Neurenberg. Is dat boeiend? Ja, want je kent hem.

(meer…)


Factcheck: bier op wijn

Bier op wijn... of toch melk?Er zijn zo van die vertelsels die je altijd hoort en waarbij ik dan denk… zou dat nou? Het aloude rijmpje ‘Bier op wijn geeft venijn, wijn op bier geeft plezier’ bijvoorbeeld. Is dat nou echt waar? En hoe oud is die uitspraak eigenlijk?

(meer…)


Verloren bieren – 9 – Gezondheidsbier

Zou het nou niet mooi zijn, als bier gewoon gezond was? In plaats van dat het je lever aantastte en je er katers van kreeg? Het vreemde is, dat in de negentiende eeuw bier juist bij uitstek als een gezonde drank werd gezien. Het was dan ook de tijd dat veel arme mensen zich kapot zopen aan de jenever, en dan was bier zo slecht nog niet.

Bepaalde biersoorten werden zelfs exclusief om hun geneeskrachtige werking aangeprezen. Om te beginnen het Dantziger Jopenbier, een donkere, stroopachtige substantie die ‘zeer heilzaam voor klierachtige gestellen’ zou zijn en ook tegen ‘maagpijn en aamborstigheid’ werkte. De Nederlandse brouwerij Van Vollenhoven begon dit bier te beconcurrreren met zijn Extra Stout, ‘meest versterkende drank voor Herstellenden, Bloedarmen en en Kraamvrouwen’ (en daar komen we binnenkort nog op terug). (meer…)