België is het openluchtmuseum van het bier: nergens zijn er zoveel mooie oude biersoorten en productiewijzen bewaard gebleven. Maar België kent ook veel bieren die verloren zijn gegaan. Uit de gratie, uit het nationale receptenboek. Gelukkig wordt er eens in de zoveel tijd zo’n ‘verloren bier’ aan de vergetelheid ontrukt en brouwt iemand het oude recept na. En dat is mooi, historisch bier is het leukst als je het ook nog kunt drinken. Hier vijf bieren die je, (soms alleen ter plaatse) weer kunt proeven. (En wil je zelf eens een authentiek bier brouwen, kijk dan eens bij mijn historische recepten…)

Seef

In de 19e eeuw was dit hét volksbier van Antwerpen. Er is zelfs een hele wijk naar vernoemd: de Seefhoek. Kort na de Eerste Wereldoorlog verdween het van de markt en het recept raakte zoek. Vele jaren later raakte Johan van Dyck, toen nog marketingman bij Duvel Moortgat, gefascineerd door dit ooit fameuze bier en ondernam een zoektocht van drie jaar om het recept, de giststam en het geheime ingrediënt terug te vinden. Met succes: in 2012 kwam dit historische witbier, met onder andere tarwe, haver en boekweit erin, weer terug op de markt.

-> seef.be

Caves

Hét bier van Lier, een stadje ten zuidoosten van Antwerpen. Het was een licht gekleurd tarwebier met haver, dat veel naar buiten de stad werd verzonden, tot in het gewest Vlaanderen en Holland aan toe. In Gent vroeg men de Lierenaars in 1721 zelfs hun bier van een certificaat te voorzien omdat veel slecht vreemd bier ‘onder den naeme van Liersche bieren’ naar de stad kwamen. Een soort ‘appellation contrôlée’ voor bier dus! In de loop van de 19e eeuw verdween het van de markt, maar het  gilde ‘Heren van Lier’ snorde in 1976 een recept op en laat het sindsdien brouwen door brouwerij Verhaeghe in Vichte. In tegenstelling tot het exportbier van weleer, mag het alleen op Lierse grond worden gedronken.

-> visitlier.be

Peeterman

Brouwstad Leuven was ooit bekend om zijn twee bieren: witbier en peeterman. Die laatste was vernoemd naar de bijnaam van de Leuvenaren, die vanwege de Pieterskerk als ‘peetermannen’ bekend stonden. Het gelijknamige bier was een krachtige versie van het eenvoudige witbier, iets donkerder, en gemaakt met windmout, tarwe en haver. Het stond bekend om zijn troebelheid en zijn zure smaak, en naar verluidt gooiden de drinkers er daarom zelfs suikerklontjes bij om het drinkbaar te maken! Het in onbruik raken van windmout (niet geëest, maar slechts door de wind gedroogd en daardoor heel licht van kleur) luidde het definitieve einde in, en de laatste peetermanbrouwer stopte ermee in 1974. Na een aantal eerdere pogingen om dit legendarische bier weer op de markt te brengen, was het in 2019 de beurt aan Leuvense ondernemer Patrick Vanoppen, die het biermerk Breda nieuw leven inblies. En daar hoorde natuurlijk peeterman bij.

-> brouwerijbreda.beer

Aarschotse Bruine

Dit gerijpte bruine bier zou in de 19e eeuw in dit Brabantse stadje zijn ontstaan. Met name brouwerij Tielemans stond er bekend om, maar deze werd in 1970 verkocht aan Haacht en gesloten. In 2012 begon de Aarschotse Stadsbrouwerij dit mooie zoetzure bier weer te maken. In de kelder van het voormalige klooster van de Grauwzusters ligt de Aarschotse Bruine nu te rijpen, zodat de stad weer als vanouds kan zingen: ‘Daar is geen fijner bierke dan bruine, want hebt ge in lijf of leden pijn, er is geen beter medicijn dan bruine, dan bruine, ha ha!’

-> hetgasthuis.be/stadsbrouwerij

Gruut

Gruut of gruit was in de Middeleeuwen dé smaakmaker voor bier. Omdat brouwers de voordelen van hop nog niet kenden, voegden ze dit kruidenmengsel toe, waarvan de samenstelling raadselachtig was en dat door de overheid tegen kunstmatig hoge prijzen werd verkocht. Na de introductie van het brouwen met hop in de 14e eeuw was het snel gedaan met het gruitbier. In 2009 begon Annick de Splenter, zelf afkomstig uit een brouwersfamilie met een eigen brouwerij in Gent, waarbij ze zich door dit Middeleeuwse kruidenbier liet inspireren. Inmiddels is Gruut in vijf soorten verkrijgbaar. Haar kruidenmengsel is naar verluidt niet helemaal hetzelfde als wat men in het verleden gebruikte, maar het smaakt er zeker niet minder om.

-> gruut.be