Na vorige week een zomerbier te hebben gedaan, gaan we ons nu voorbereiden op de winter. Een echt winterbier, met recept, want het ultieme doel van deze artikelen is natuurlijk dat we het bier uit vroeger tijden ook kunnen proeven.

In de winter van 1809 vertrokken twee jonge Friezen, Pals Andrise en Pals Geerts, in de vroege ochtend uit het dorpje Deersum om een van de allereerste Elfstedentochten te rijden. Na alle steden aangedaan te hebben kwamen ze om zeven uur ’s avonds aan in Sneek. En ze waren wel dorstig geworden en gingen dus binnen bij de herberg van Hospes Bouwe. ‘Hier vond men een gezelligen kring van burgers, gezeten om den haard, allen liefhebbers van schaatsrijden.’ Toen de stamgasten vernamen wat voor een tocht de twee schaatsers hadden gemaakt, werden ze allebei getracteerd op een halve liter ‘Boerenkoffie’. Sorry, op wat? (meer…)

En dan wordt het nu tijd om eens een echt vergeten biersoort aan de vergetelheid te ontrukken. Het is een zonnig dagje, dus zullen we nog even een zomerbier doen? Bovendien met een recept, want het ultieme doel van deze artikelen is natuurlijk dat we het bier uit vroeger tijden ook kunnen proeven.

Bier wordt niet altijd door brouwers gebrouwen. Er zijn talloze bierliefhebbers die zich wagen aan een eigen ‘homebrew’. Maar thuisbrouwen is niet iets van de laatste jaren. Voor de Tweede Wereldoorlog werd er ook nog lustig thuis op los gebrouwen. Door wie? Door de Hollandse boerin! (meer…)

Rond 1891 verscheen een opvallende nieuwkomer in het veranderende Nederlandse bierlandschap. In dat jaar schreven de bierbrouwers van de provincie Noord-Brabant een verzoekschrift aan de paus. De tekst was als volgt: “Allerheiligste Vader! Met diepen eerbied vragen de ondergeteekenden … Uwen Vaderlijken zegen en oorloven zich Uwe Heiligheid in kennis te stellen dat zij ernstig in hun bedrijf benadeeld worden door de exploitatie eener bierbrouwerij door de Eerwaarde Paters Trappisten.” De brouwers voelden zich ernstig benadeeld door de oneerlijke concurrentie en smeekten de paus om de Trappisten maar alstublieft te laten ophouden met bierbrouwen. (meer…)

Als je het over de Nederlandse biergeschiedenis wilt hebben, kom je niet om dat vermaledijde pils heen. Sorry biervrienden, maar we moeten het eerst even over de bekende goudgele drank hebben. Want sinds wanneer hebben we al pils in Nederland? Sinds 1340, toen Brand begon te brouwen? Sinds 1719, toen Bavaria met z’n familietraditie begon? Nee, sinds 1877. In dat jaar adverteerde het Amsterdamse Paleis voor Volksvlijt (een tentoonstellingsgebouw) dat ‘vanaf heden Pilsener-Bier’ werd geschonken, met ‘bediening door Oostenrijksche meisjes in nationaal kostuum’. Daarvoor was Pils in Nederland nagenoeg onbekend. (meer…)

Nederland vanouds een pilswoestijn? In binnen- en buitenland hebben allerlei biersoorten bestaan die we nu helemaal niet meer kennen. Maar hoe smaakten ze? Hoe zagen ze eruit? En waarom bestaan ze niet meer?

Voor we in allerlei verdwenen biersoorten gaan duiken, schets ik eerst even het Nederlandse bierlandschap in de negentiende eeuw. De tijd van gaslicht, paardenkarren en stoomtreinen. In tegenstelling tot wat je als bierliefhebber zou denken, was Nederland in die tijd alles behalve een pilswoestijn. In oude kranten valt prima terug te lezen wat de gemiddelde slijter in de negentiende eeuw in zijn assortiment had. Zo rond 1880 kon de bierdrinker kiezen uit de, vorige keer al genoemde, ons zo vreemd in de oren klinkende Nederlandse biersoorten als Princessenbier, Gersten, Dubbel Gersten, Minnebier en Jong Oud (hoe dit allemaal smaakte, daar kom dus ik later op terug). (meer…)

Leffe anno 1240. Brand anno 1340. Bavaria sinds 1719 volgens familietraditie gebrouwen. De Koninck 1833. Heineken medaille d’or Paris 1875. Als er één ding is wat bierbrouwers graag doen, behalve bier brouwen, is het wel zich te beroemen op een lange historie. Met veel beelden van paardenkarren en verwijzingen naar eeuwenoude recepten. Want wij bierdrinkers zitten nou eenmaal graag in nostalgische kroegen met glas-in-loodramen en emaille reclameborden met roestige randjes. En achter ons glas dromen we daar van voorbije eeuwen waarin monniken, ridders en koningen precies dezelfde brouwsels dronken als wij. (meer…)